321

321 kalite paslanmaz çelik, östenitik sınıfa giren ve genelde sıcaklığın yüksek olduğu yerlerde tercih edilen bir paslanmaz kalitesidir. Bu kalite EN normuna göre 1.4541 ya da X6CrNiTi18-10, UNS normuna göre ise S32100 olarak adlandırılmaktadır. Paslanmaz çelik ailesinin Rusya ve Alman pazarları için geliştirilmiş olan üyelerinden birisi olan 321 kalite paslanmaz çelik aynı zamanda 1.4541 kalite adıyla da anılır.


Öte yandan mühendislik alanında X6CrNiTi18-10 ismiyle de tanınan bu paslanmaz çelik, yaygın olarak kullanılmakta olan yirmi paslanmaz çelikten birisi olarak karşımıza çıkar. Yapısal olarak ortalamanın üstünde bir korozyon direnci olan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik yüksek sıcaklık karşısındaki direnciyle kullanıcılarına, ısı konusunda avantaj sağlar. Öte yandan fiyatına karşılık verdiği korozyon dayanımı ve ısı dayanımı, malzemenin beğeni görmesinde büyük ölçüde etkilidir. 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik tanıdık bir bileşenin kardeşi gibidir.

316 Ti’de olduğu gibi 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelikte de titanyum bulunur. Bu bağlamda bu malzemenin 304 kalite paslanmaz çeliğin titanyum eklenerek korozyona ve sıcaklığa karşı daha dirençli hale getirilmiş halidir demek yanlış olmaz. Sıcaklık dayanımı konusunda avantajları olan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik 800 dereceye kadar iyi bir day0anım gösterir ancak bu seviyenin üzerinde bir sıcaklıkta işletilmesi önerilmez. 31 kalite paslanmaz çelik gibi 1100 derecede denenmemelidir.

Korozyon Dayanımı: 304 kalite paslanmaz çelikle arasında birçok benzerlik bulunan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik, bileşenleri arasında yer alan %0.7 oranındaki titanyum aracılığıyla korozyon direnci daha yüksek bir yapıya ulaşmıştır. 304 kalitenin standart özelliklerine ek olarak geliştirilmiş olduğunu düşündüğümüzde, korozyon ve sıcaklık direncinin bir hayli yüksek olduğu anlaşılabilir. Yine de aşırı korozif ortamlara uygun bulunmayan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik, günlük yaşantı içerisinde çok sayıda ortama uygun görülür. Genellikle sıcaklık şartlarının aşırı yüksek olduğu ortamlarda 310 yada 310 S kalite paslanmaz çelik tercih edilir.


Mekanik Özellikler: Mekanik yapı olarak 304 kalite paslanmaz çeliğe benzer olan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik, genel anlamda çok yüksek bir mekanik avantaj arz etmez. Mekanik özellikleri dikkate alınarak yine de dünyada en çok tercih edilen malzemelerden birisi olan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik, östenitik paslanmaz çelik grubunun diğer çelikleri kadar iyi bir dirence sahip.


Dövülebilirliği: 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik sıklıkla dövülme için yeterli uygunlukta görülmez. Çünkü belirli şartlar yerine getirilmeden dövülmesi malzemede deformasyonlara sebep olabiliyor. Bu yönden 321 (1.4541) kalite paslanmaz çeliğin iyi bir şekilde dövülebilmesi için 1975-1125 derece sıcaklıklarda işlemin gerçekleştirilmesi gerekir. Kaynak İşlemi Yapılabilirliği: 316 Ti ile kaynak özellikleri yönünden benzerlikler taşıyan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik, doğru elektrotların tercih edildiği durumlarda kaynaklanabilirlik performansı açısından iyi bir sonuç sağlar.

İşlenebilirlik Özelliği: Genel olarak 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik işlenebilirliği yeterli bulunan bir malzeme olmasına karşın işleme sürecinin fazla olduğu ortamlarda 303 yada 430 F kalitelerin tercih edilmesi avantaj sağlar. Öte yandan içeriği homojen olarak dağıtılmış ve iyi bir üretim sonucunda çıkarılmış 321 kalite paslanmaz çelik işlenebilirlikte bir problem yaratmayacaktır.

321 PASLANMAZLARIN KULLANIM ALANLARI

Hem sıcaklık şartlarının yüksek olduğu hem de sürtünme ortamının söz konusu olduğu durumlarda 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik rahatlıkla tercih edilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki sıcaklığın 800 dereceyi geçmemesi gerekmektedir. Öte yandan maliyet açısından avantajlı bir malzeme olan 321 (1.4541) kalite paslanmaz çelik sunduğu özelliklerle yeterliliğini ispatlamaktadır. Bu yönden bu malzeme en çok; makine imalatı yapılan, mekanik malzeme parçaları üretilen, kimyasal makine ve parça üretiminde kullanılmaktadır. Ayrıca uygun fiyatıyla; gıda üretim hatlarında, cıvata ürünlerinde, vidalarda ve ulaştırma araçlarının parçalarında yoğun olarak kullanılan bir malzemedir.